Tổng quan và bối cảnh di trú Úc sau bầu cử 2025

Trong khoảng thời gian 15 năm trở lại đây, ngày càng nhiều người Việt Nam lựa chọn Úc là điểm đến lý tưởng để an cư lâu dài. Đặc biệt, một lượng lớn các nhà đầu tư Việt Nam đã theo đuổi các chương trình Đầu Tư - An Cư tại Úc không chỉ vì quyền lợi cá nhân mà còn để bảo đảm tương lai lâu dài cho con cái đi kèm với hồ sơ thông qua các dòng visa như 188 và 132. Giai đoạn hoàng kim của chương trình Đầu Tư - An Cư tại Úc đã kéo dài từ năm 2012 đến 2022, dưới thời lãnh đạo của Liên đảng Úc (Đảng Tự do và Đảng Quốc gia). Thống kê cho thấy trung bình mỗi năm có khoảng 1.000 gia đình Việt Nam nộp hồ sơ Đầu Tư - An Cư tại Úc trong giai đoạn này.

Tuy nhiên, bước ngoặt lớn đã xảy ra sau cuộc bầu cử Liên bang Úc vào tháng 5/2022, khi Đảng Lao Động thắng cử lên nắm quyền điều hành nước Úc thay thế cho Liên Đảng. Ngay sau đó, chính sách di trú Úc, đặc biệt là các dòng visa đầu tư đã có sự thay đổi cực kỳ nhanh chóng. Chính phủ Lao Động không còn ủng hộ hình thức đầu tư tài chính thụ động để có thể an cư tại Úc. Trong vòng 5 tháng kể từ ngày thắng cử, từ tháng 10/2022 Bộ Nội Vụ Úc đã ngừng cấp quota mới cho các dòng visa đầu tư 188. Và đến ngày 01/07/2024, chương trình visa Đầu Tư - An Cư Úc chính thức bị bãi bỏ. Điều đó đồng nghĩa trong suốt 2.5 năm (từ cuối 2022 đến giữa 2025), không hề có bất kỳ chương trình visa đầu tư nào dành cho các nhà Đầu Tư có nguyện vọng an cư tại Úc.

Cuộc bầu cử Liên bang Úc cho nhiệm kỳ 2025 - 2028 đã diễn ra vào ngày 03/05/2025 lại càng củng cố quyền lực cho Đảng Lao Động khi họ giành chiến thắng áp đảo với việc đạt được 94/150 ghế tại Hạ viện (mặc dù chỉ cần 76/150 ghế thì đã có thể thành lập chính phủ đa số), trong khi đó Liên Đảng chỉ nắm giữ 43/150 ghế. Với việc nhiệm kỳ của Đảng Lao Động tái đắc cử sẽ kéo dài đến giữa năm 2028, thì triển vọng mở lại các dòng visa đầu tư thụ động tại Úc trong giai đoạn này trở nên mù mịt hơn nữa. 

Còn thêm 1 tin sốc hơn nữa là vào ngày 20/05/2025, liên minh lịch sử hơn 60 năm giữa Đảng Tự do và Đảng Quốc gia trong Liên Đảng Úc cũng đã chính thức tan rã. Sau khi tan rã thì Đảng Tự do vẫn giữ 28 ghế tại Hạ viện, đủ để duy trì vai trò đối lập chính thức với Đảng Lao động. Tuy nhiên, trong bối cảnh nội bộ chia rẽ và mất liên kết chiến lược, việc giành lại quyền lãnh đạo vào kỳ bầu cử năm 2028 sẽ là một cuộc chiến cực kỳ thách thức đối với Đảng Tự do (Liberal Party). Vì vậy với tình hình chính trị của Úc trong thời điểm hiện tại, chúng ta có thể thấy khả năng nước Úc phục hồi các dòng visa Đầu Tư – An Cư tại Úc trong 3 – 6 năm tới thậm chí dài hơn đang phải đối mặt với rất nhiều bất định và đặt ra những dấu hỏi lớn. 

Hiện nay tại Úc vẫn còn dòng Visa 858 - National Innovation Visa (Thị thực Đổi mới Quốc gia). Đây là thị thực thường trú dành cho các cá nhân có thành tích nổi bật được quốc tế công nhận trong các lĩnh vực mục tiêu như công nghệ, khoa học, kỹ thuật, giáo dục, y sinh, năng lượng, và đổi mới sáng tạo. Ứng viên phải được đề cử bởi một cá nhân hoặc tổ chức có uy tín tại Úc, và chứng minh có tiềm năng cao đóng góp cho Úc về mặt kinh tế, văn hóa hoặc đổi mới. Visa 858 không giới hạn độ tuổi và cho phép đương đơn cùng gia đình an cư vĩnh viễn tại Úc. Dự kiến trong thời gian ngắn sắp tới, dòng visa này sẽ được các tiểu bang Úc đưa ra điều kiện để có thể nhận được thư bảo lãnh của tiểu bang cho chương trình visa 858 này. Tuy nhiên theo dự kiến, chương trình này vừa có thể yêu cầu người nộp đơn chứng minh được tài năng vượt trội, vừa cần phải đầu tư thêm để nhận được thư bảo lãnh của tiểu bang. Visa 858 không chỉ đơn thuần là đầu tư thụ động vào quỹ đầu tư như các dòng visa 188B và 188C trước đây.

Như vậy, đâu là hướng đi chiến lược cho các nhà Đầu Tư Việt Nam trong giai đoạn hiện nay? Cánh cửa Úc đang khép lại, nhưng vẫn còn nhiều cơ hội khác đang mở ra, ví dụ như chương trình Đầu Tư - An Cư tại các quốc gia thuộc Khối Thịnh vượng chung (Commonwealth) như New Zealand, Cộng hoà Síp, Cộng hòa Malta. Đây chính là thời điểm để các nhà Đầu Tư cần đưa ra quyết định để có thể chọn một giải pháp thay thế phù hợp, an toàn và dài hạn.

Trong chuỗi các bài phân tích này, tôi sẽ chia nội dung thành từng phần rõ ràng để làm nổi bật ưu và nhược điểm của từng quốc gia. Tất cả các quốc gia được đề cập đều thuộc Khối Thịnh Vượng Chung (Commonwealth) - những quốc gia có nền hành chính, pháp luật, xã hội và chất lượng cuộc sống khá tương đồng với Úc. Đây là những lựa chọn đáng cân nhắc cho các nhà Đầu Tư đang tìm kiếm một điểm đến an cư ổn định, quen thuộc về văn hóa xã hội, nhưng linh hoạt hơn về chính sách di trú.

PHẦN 1: CHƯƠNG TRÌNH ACTIVE INVESTOR PLUS (AIP) CỦA NEW ZEALAND - CON ĐƯỜNG VÒNG ĐẾN ÚC

Active Investor Plus (AIP) – Giải pháp an cư thực tế, hợp pháp và minh bạch từ New Zealand

Sơ lược về quốc gia New Zealand 

New Zealand là một quốc gia phát triển thuộc khu vực Nam Thái Bình Dương, chỉ cách Úc khoảng 3 giờ bay, với thủ đô là Wellington và thành phố lớn nhất là Auckland - thành phố đáng sống nhất thế giới năm 2021 và đạt top 10 vào năm 2024 (Theo Global Liveability Ranking). Auckland cũng là trung tâm tài chính, giáo dục và giao thương quốc tế hàng đầu của đất nước này. Với dân số chỉ khoảng 5,2 triệu người, New Zealand mang đến một môi trường sống yên bình, ít áp lực và an toàn, lý tưởng cho những ai tìm kiếm chất lượng sống cao nhưng không quá ồn ào, đông đúc.

Mặc dù quy mô nhỏ hơn Úc, New Zealand vẫn sở hữu đầy đủ các yếu tố của một quốc gia phát triển:

▪️ Hệ thống giáo dục chuẩn quốc tế

▪️ Dịch vụ y tế công miễn phí và chất lượng cao

▪️ Nền pháp trị minh bạch

▪️ Môi trường xanh – sạch – văn minh

▪️ Người dân thân thiện, đa văn hóa và đề cao giá trị gia đình

Đặc biệt, cộng đồng người Việt Nam tại New Zealand ngày càng lớn mạnh, các thành phố như Auckland, Hamilton hay Christchurch đều đã có sự hiện diện của ẩm thực Việt, siêu thị Á Châu và dịch vụ cộng đồng hỗ trợ người Việt – giúp quá trình hòa nhập trở nên dễ dàng và gần gũi hơn bao giờ hết. Với vị trí địa lý gần Úc và chính sách nhập cư rõ ràng, ổn định, New Zealand đang nổi lên là một trong những điểm đến An Cư – Đầu Tư – học tập lý tưởng nhất hiện nay cho người Việt Nam.

Tổng quan về chương trình Active Investor Plus (AIP)

Hiện tại, New Zealand đang được lãnh đạo bởi Đảng Quốc Gia (tương đồng với Đảng Tự Do - Liberal tại Úc). Chính phủ này thể hiện rõ quan điểm ủng hộ thu hút dòng vốn đầu tư nước ngoài như một đòn bẩy thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và củng cố vị thế cạnh tranh toàn cầu của quốc gia. Trước đây chương trình Active Investor Plus (AIP) – khi được chính thức ra mắt vào ngày 19/09/2022 dưới thời Đảng Lao Động New Zealand – lại không đạt được hiệu quả như kỳ vọng. Phiên bản 2022 của chương trình AIP đã yêu cầu mức đầu tư cao (từ 7.5 đến 15 triệu NZD tùy theo loại hình đầu tư), kèm theo điều kiện tiếng Anh tương đương IELTS 5.0 và thời gian xử lý hồ sơ kéo dài lâu.

Do những điều kiện ban đầu tương đối khắt khe, sau hơn một năm triển khai, AIP phiên bản 2022 chỉ thu hút được khoảng 100 triệu NZD vốn cam kết đầu tư, thấp hơn nhiều so với tiềm năng thực tế của chương trình. Nhận thấy những hạn chế này, Chính phủ New Zealand dưới thời Đảng Quốc gia (đắc cử vào ngày 14/10/2023) đã kịp thời điều chỉnh và tái thiết kế chương trình Active Investor Plus (AIP), với phiên bản cải tiến chính thức có hiệu lực từ ngày 01/04/2025. 

Những thay đổi nổi bật:

▪️ Đầu tư tối thiểu từ 5 triệu NZD (~77 tỷ VNĐ). 

▪️ Thời gian xử lý hồ sơ trung bình từ 3 - 6 tháng. Đặc biệt có những hồ sơ trong giai đoạn đầu mới mở chỉ mất 7–11 ngày làm việc, thật sự rất nhanh so với việc hồ sơ 188C tại Úc đều đang bị  tồn đọng chưa được xử lý trong thời gian từ 3 năm trở lên.

▪️ Không giới hạn độ tuổi người nộp đơn, và có thể bao gồm vợ/chồng và con cái dưới 24 tuổi đi kèm 1 bộ hồ sơ.

▪️ Có lộ trình lên thường trú nhân vĩnh viễn với điều kiện đơn giản: Chỉ cần duy trì khoản đầu tư trong 3 năm và đáp ứng yêu cầu lưu trú chỉ 21 ngày trong 3 năm đầu tư (Trung bình 7 ngày/năm).

Đồng thời với chương trình Active Investor Plus, khi trở thành thường trú nhân New Zealand và sau đó lấy được quốc tịch New Zealand, gia đình quý vị sẽ có thể sang Úc sinh sống và làm việc lâu dài theo Hiệp định Trans-Tasman giữa 2 nước.

Phân tích những ưu và nhược điểm của chương trình New Zealand 

Ưu điểm

▪️ Có lộ trình rõ ràng để có thể sang Úc sinh sống, làm việc lâu dài và trở thành công dân Úc cho những người thực sự muốn đến Úc để làm việc sinh sống

▪️ Hiện tại trong bối cảnh chính trị toàn cầu đang bất ổn thì New Zealand và Úc nói riêng và Châu Đại Dương nói chung đang được rất nhiều nhà đầu tư lựa chọn về tính an toàn của khu vực này. Điều này càng được chứng minh qua việc chỉ sau khoảng 6 tuần mở cửa nhận hồ sơ, đến ngày 14/05/2025 thì đã có hơn 104 hồ sơ đăng ký chương trình Active Investor Plus, với top các quốc gia có nhiều nhà đầu tư nộp đơn AIP nhiều nhất bao gồm:

- Hoa Kỳ – 55 hồ sơ/ 168 người

- Hồng Kông – 15 hồ sơ / 42 người

- Trung Quốc – 12 hồ sơ / 45 người

- Đức – 7 hồ sơ / 33 người

- Cùng các quốc gia khác như Đài Loan, Singapore, Việt Nam, Tây Ban Nha, Thụy Sĩ, Cộng hòa Séc...

Đặc biệt, Việt Nam đã có 2 hồ sơ (8 người) được nộp. Hiện đang thu hút rất nhiều sự quan tâm từ các nhà đầu tư không chỉ tại Việt Nam mà cả trên toàn thế giới.

▪️ Khoảng cách địa lý - New Zealand chỉ cách Sydney khoảng 3 giờ bay và có cuộc sống cực kỳ tương đồng vì đây là 2 quốc gia anh em với nhau.

▪️ Chương trình Active Investor Plus, cho phép bao gồm con cái dưới 24 tuổi đi kèm tại thời điểm nộp đơn, khác với chương trình Úc yêu cầu người phụ thuộc dưới 23 tuổi tại thời điểm visa được cấp. Vì thế đây là một điểm khác biệt rất lớn để những thành viên đã trên 23 tuổi của visa 188C vẫn còn cơ hội đi cùng hồ sơ cùng bố mẹ với chương trình New Zealand.

▪️ Thẻ thường trú nhân New Zealand là thẻ thường trú nhân vĩnh viễn. Một khi đã trở thành thường trú nhân New Zealand thì quý vị sẽ được hưởng quyền tự do ra vào New Zealand vĩnh viễn mà không cần phải gia hạn thời gian ra vào bằng Resident Return Visa giống như các chương trình thường trú nhân  888 hoặc 132 của Úc.

Một số nhược điểm đáng lưu ý của chương trình AIP tại New Zealand so với các chương trình Đầu Tư - An Cư khác trên toàn cầu

▪️ Mức đầu tư cao: AIP của New Zealand hiện là chương trình Đầu Tư - An Cư có mức đầu tư cao thứ hai thế giới với mức đầu tư từ 75 đến 77 tỷ VNĐ, chỉ xếp sau chương trình “Thẻ vàng của Mỹ - Trump Card” trị giá 5 triệu USD (Tương đương 130 tỷ VNĐ), nên chương trình chỉ phù hợp với nhà đầu tư có mức tài chính mạnh.

▪️ Yêu cầu chứng minh nguồn tiền (Source of Funds) chặt chẽ và khó hơn chương trình 188C của Úc cho nên cần phải chứng minh nguồn tiền đầu tư rõ ràng.

▪️ Thời gian cư trú để đủ điều kiện xin quốc tịch New Zealand dài hơn Úc -  trong 5 năm cần phải sống tại New Zealand khoảng 4 năm (45 tháng và có thể cộng dồn). Trong khi đó, tại Úc, để xin quốc tịch thì cần cư trú hợp lệ 3 năm trong vòng 4 năm gần nhất. Tuy nhiên nếu so sánh với các nước khác trên thế giới thì thời gian cư trú để xin quốc tịch New Zealand tương tự như của Hoa Kỳ (yêu cầu cư trú từ 3 - 5 năm sau khi có thẻ xanh thường trú ) và ngắn hơn một số nước châu Âu, ví dụ như Cộng hòa Síp (yêu cầu phải cư trú 7 năm trong 10 năm gần nhất).

Kết luận:

Tại thời điểm hiện tại với những lý do trên, theo đánh giá của tôi thì chương trình New Zealand sẽ không dành cho số đông các nhà Đầu Tư. Tuy nhiên, chương trình AIP New Zealand là visa đầu tư thụ động duy nhất tại thời điểm hiện tại có thể có lộ trình đến Úc học tập và làm việc sinh sống dài hạn cũng như là sở hữu quốc tịch Úc. Chương trình này hiện tại đang thu hút rất nhiều nhà đầu tư thành đạt trên toàn cầu. Hiện tại số lượng nộp hồ sơ đang tăng lên rất nhanh hàng ngày và chương trình này sẽ phù hợp với các nhà đầu tư với mức tài chính từ 150 tỷ VNĐ trở lên để có thể ổn định lâu dài với chương trình này.

Vậy ngoài chương trình Active Investor Plus (AIP) New Zealand thì sẽ còn những hướng đi nào khác cho nhà đầu tư? Xin mời mọi người tiếp tục đón xem phần sau, tôi sẽ phân tích và giải pháp chiến lược khác, phù hợp với từng mục tiêu tài chính và kế hoạch an cư dài hạn.

Long Phan

Cố vấn Di trú Úc (MARN - 1677976)

Cố vấn Di trú New Zealand (IAA – 202500899)